Waarom vallen geen ongelukjes zijn: de belangrijkste risicofactoren op een rij

Vallen lijkt soms onvermijdelijk bij het ouder worden. Toch is het goed om te weten dat de meeste valpartijen geen pech zijn, maar het gevolg van meerdere factoren die samen spelen. En het mooie nieuws? Veel van die factoren zijn te beïnvloeden.

Of u nu zelf ouder wordt, zorgt voor een naaste, of werkzaam bent in de zorg – het is belangrijk om te weten waar verhoogd valrisico vandaan komt en wat u eraan kunt doen.

Wat maakt vallen waarschijnlijker?

Er zijn vijf hoofdgroepen van risicofactoren die samen bepalen hoe groot het valrisico is:

1. Veranderingen in het lichaam

Naarmate we ouder worden, verandert er van alles: spieren worden zwakker, het evenwicht wordt minder stabiel en we reageren langzamer op onverwachte situaties. Ook chronische aandoeningen zoals diabetes of Parkinson spelen een rol. Deze veranderingen zijn normaal, maar niet onvermijdelijk. Met gericht oefenen kunt u veel van deze effecten verminderen.

2. Medicijngebruik

Veel medicijnen kunnen duizeligheid, sufheid of een tragere reactie veroorzaken. Vooral bij het gebruik van meerdere middelen tegelijk neemt het valrisico toe. Een goed gesprek met uw huisarts of apotheker kan helpen om onnodig risico te vermijden.

3. Geheugen en gedrag

Ook hoe u denkt en handelt speelt een rol. Geheugenproblemen kunnen ervoor zorgen dat risico's minder goed worden ingeschat. En valangst – de angst om opnieuw te vallen – zorgt er juist voor dat mensen minder gaan bewegen, waardoor ze nog instabieler worden.

4. Uw woonomgeving

Losse kleedjes, drempels, gladde vloeren, slechte verlichting: het zijn vaak kleine dingen die grote gevolgen kunnen hebben. Een eenvoudige check van uw woning kan al de helft van de risico's wegnemen.

5. Leefstijl en beweging

Te weinig beweging, eenzaamheid, slecht slapen of onvoldoende eten: ook dit verhoogt het valrisico. Het goede nieuws is dat al deze punten aanpakbaar zijn met de juiste ondersteuning.

Wat kunt u doen?

Vallen is vrijwel nooit het gevolg van één oorzaak. Het is altijd een optelsom. En daarom werkt een brede aanpak het beste:

• Bespreek uw medicatie met uw huisarts of apotheker
• Laat uw woning checken op veiligheid
• Blijf in beweging – ook als u bang bent om te vallen
• Laat u screenen op valrisico door een zorgprofessional
• Praat met uw omgeving over wat u merkt en waar u tegenaan loopt

Als zorgverlener of mantelzorger kunt u helpen door alert te zijn op signalen zoals eerdere vallen, twijfel bij lopen of duizeligheid. Verwijs door naar passende hulp en werk samen met anderen in de zorg.

Samen sterker

Valpreventie werkt het best wanneer alle betrokkenen samenwerken: de oudere zelf, mantelzorgers, huisartsen, fysiotherapeuten en beweegaanbieders. Door vroegtijdig in te grijpen en gericht te werken aan kracht, balans en zelfvertrouwen, kunnen we samen zorgen dat ouderen langer zelfstandig en met plezier kunnen blijven bewegen.

Want vallen hoeft geen vast onderdeel te zijn van ouder worden.

Vallen wordt vaak gezien als “een ongelukkige samenloop van omstandigheden”.

Maar uit talloze onderzoeken blijkt: vallen is bijna nooit zomaar pech.

Het is meestal het gevolg van een combinatie van factoren die samen het risico vergroten. Het goede nieuws? De meeste van die factoren zijn beïnvloedbaar.

In deze blog leggen we uit wat die factoren zijn, hoe ze elkaar versterken en wat je als professional of mantelzorger kunt doen om eerder in te grijpen.